Cel i plan projektu zawierał elementy:
- Organizacja 4.Rocznicy poświęcenia Krzyża Pamięci wraz z odsłonięciem tabliczek imiennych upamiętniających represjonowanych mieszkańców parafii i gminy Podbrzezie przez władze sowieckie wieku ubiegłego.
- Odnowa, renowacja grobów i pomników najstarszych pochówków na cmentarzu w Podbrzeziu opatrzonych tabliczką inskrypcyjną
MOGIŁĘ PRADZIADA OCAL OD ZAPOMNIENIA 2022
- Montaż ścianki przy Krzyżu Pamięci z połączonych elementów granitu i drewna jako dodatkowe miejsce mocowania kolejnych tabliczek upamiętniających wraz z funkcją oparcia pod wieńce okolicznościowe.
W swym założeniu projekt partnerski przewidział swe działania w lipcu do końca grudnia roku 2022 na terenie cmentarza tzw. Starego. W trakcie realizacji innego projektu powstało niespodziewane zdarzenie pozwalające je ująć w plan działań tegoż projektu.
Organizacja 4. Rocznicy ustawienia Krzyża Pamięci i upamiętnienie represjonowanych odbyło się dnia 30 lipca 2022r. w Podbrzeziu, Litwa.
Uroczystość patriotyczno-religijna przebiegła w nastroju doniosłym, przybyło wielu gości, wielu Potomków z Polski i Litwy, parlamentarzystów obu naszych krajów, wielu mieszkańców i parafian. Uroczyście odsłonięto tabliczki imienne umocowane na drzewie krzyża, złożono wieńce, kwiaty, znicze…Modlitwa podczas Mszy Świętej i na cmentarzu objęła ponad 250 imion osób represjonowanych: zesłańców, łagierników, więźniów politycznych, ofiar NKWD…
Złożone wieńce, wiązanki, kwiaty były w barwach narodowych. Zapłonęło ogrom zniczy…
Więcej o tym: http://l24.lt/…/377729-iv-rocznica-poswiecenia-krzyza…
Każda strona Krzyża Pamięci przyjęła los wielu mieszkańców tych ziem. Swą treścią wskazując Ich z imienia i nazwiska, miejscowości z której pochodzili, lata i miejsce represji. Każda tabliczka jest czytelna dla zainteresowanego i oby było jak najwięcej w tym miejscu odwiedzin i modlitwy.
Zakończeniem tejże uroczystości był poczęstunek. Tutaj wszyscy przybyli mogli jeszcze raz wymienić swoje zdanie, spostrzeżenie, poznać Potomków osób represjonowanych i nawiązać kontakty.
Niech tego świadectwem pozostaną wpisy w Księgę gości i załączone linki do strony internetowej Fundacji Pochówek i Pamięć i nie tylko.
Kolejnym elementem realizacji powyższego projektu to odnowa dziesięciu miejsc, 10 najstarszych pochówków na cmentarzu tzw. Starym w Podbrzeziu. Takie były założenia. Działania miały dotyczyć tego właśnie cmentarza w Podbrzeziu, założonego w 1906 roku. Na tym cmentarzu znajdują najstarsze, NIELICZNE pochówki z lat 1907,1911, 1914, 1915, 1916, 1917, 1918 i kolejnych, wymagające restauracji, odnowy, uzupełnienia . Jednak w trakcie realizacji zaszły nieprzewidziane zmiany. Do nich należy nieprzewidzian na etapie planowania światowa sytuacja ekonomiczna i nieprzewidziane poszerzenie placu działań renowacyjnych na drugim cmentarzu, również w Podbrzeziu..
Okazało się, że cmentarz na obrzeżach Podbrzezia, na Anowil, który był ,,zamknięty’’ w latach 50-tych wieku ubiegłego, o czym świadczyły już tylko zachowane napisy dosłownie na paru grobach, w chwili obecnej stał się miejscem, o którym można i należy śmiało powiedzieć, to tutaj jest najstarszy katolicki na terenie samego Podbrzezia. To tutaj legenda ludzka mówiąca o byciu od wieków cmentarza w tym miejscu, została potwierdzona a pozyskanyz zarosli artefakt w postaci pięknej tablicy nagrobnej stał się świadkiem i znacznikiem historii nie tylko lokalnej.
To tutaj wśród odrostów drzewnych, zapadnięta w ziemi była tablica kamienna, która okazała się ,,perełką’’ , została ustawiona na postumencie, zaopatrzona tabliczką inskrypcyjną.
JAN SINKIEWICZ, zmarły w 1886r. w wieku 66 lat, fundatorem był bratanek Justyn.
Bóg jeden wie jakim cudem zachowała się tablica? Też nie nam dociekać. Tak musiało być.
Jedno jest pewne. Ten cmentarz szczątkowy, zanikający, na ulicy Sodu, zwanym Pietrowką, gdzie zachowało się dosłownie parę grobów z roku 1947, 1952, stał się w chwili obecnej istotnym punktem w samym Podbrzeziu i nie ZNIKNIE…Działania projektowe uchroniły go od tego. Poczyniono już na nim pierwszego czyszczenia z krzewów, ustawiono krzyż z tablicą, poprawiono istniejące groby a prace dalsze mają się odbyć i w roku kolejnym.
Wracając do cmentarza Starego w Podbrzeziu i do renowacji wypatrzonych pomników, grobów.
Zaplanowano ich 10, ale w ostateczności , ze względów oczywistych , odnowiono w ilości 6 i w 1 przypadku poczyniono prace wprowadzające do dalszej renowacji w kolejnym roku.
Poniżej wymienione są pomniki z imienia i nazwiska osoby pochowanej i roku śmierci , zgodnie z opisem widniejącym na kamieniu:
- JUSTYN ZABOROWSKI – zm.1907 r.
- DOMICELA BOGDANOWICZ – zm.1911 r.
- KRZYŻYK- dosłownie a po odkopaniu – IGNACY ZAREMBO – zm.1915r. i syn Jan 1923 r.
- PETRONELA LESZCZEWSKA – ZMARŁA W 1916
- WOJNICZ WINCENTY i ANTONI – zm. 1917 i 1922r.
- ANIELA Z DANISZEWSKICH WOŁEJSZOWA – zm. 1918 r.
- ANTONI I FRUZYNA SZAREJKO- poczyniono częściowe prace – oboje zm. 1911r.-
- JAN SINKIEWICZ – cmentarz na Anowil- zm. 1886 r.
Każdy odnowiony pomnik został zaopatrzony w tabliczkę kamienna z inskrypcją, a każda tabliczka w oznaczenie projektowe. Cały czas przy tych pomnikach były zapalane świece a po zakończeniu prac , każdy pomnik został zaopatrzony w wiązankę i duży znicz. Starsi powiadają- ruszasz miejsce zmarłego, przeproś, zapal świeczkę…
Prace, trzeba wspomnieć, w tym zakresie posuwały się bardzo wolno… z wieloma niepowodzeniami dotyczącymi fachowców z dziedziny prac cmentarnych. Bardzo nieprzewidywalnie zmienili zdanie, rezygnowali, co w efekcie częściowego nakręciło spiralę kosztową…
Kolejnym, trzecim elementem wyznaczonym do realizacji było ustawienie ścianki bocznej obok Krzyża Pamięci. Z powodzeniem będzie spełniała swoje zadanie wynikające z założenia projektu partnerskiego, stanowi też dopasowany i wizualnie estetyczny element powierzchni przeznaczonej na to miejsce, Miejsce Pamięci.
Podpory kamienne wykonane z tego samego granitu co i tablica. Elementy drewniane, dębowe stanowią w sposób oczywisty połączenie nawiązujące z drewnem krzyża. I tak jak w przypadku Krzyża, tak i ścianka połączyła w sobie dwa solidne elementy – dąb i granit. Granit z Polski, dąb z Litwy.
W trakcie realizacji projektu, od lipca do grudnia roku 2022, zostało już przedstawione już wiele informacji opisowych i fotograficznych na stronie internetowej Fundacji Pochówek i Pamięć www.pochowekipamiec.pl
W zakładkach szczególnie PROJEKTY i AKTUALNOŚCI i nie tylko.
Podobną treść, w formie krótsza, przedstawia Fb Fundacji –
https://www.facebook.com/pochowekipamiec
Galeria zdjęć z renowacji pomników i pozostałych elementów składowych tegoż projektu przedstawiona jest w układzie PRZED i PO.
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/rów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Justyn Zaborowski
Domicela Bogdanowicz
Zwany Krzyżyk – Zarębo Ignacy i Jan
Petronela Leszczewska
Wojnicz Wincenty i Antoni
Aniela z Daniszewskich Wołejszowa
Szarejko Antoni i Fruzyna
Jan Sinkiewicz – cmentarz na Anowil Podbrzezie
Budowa ścianki bocznej przy Krzyżu Pamięci
REALIZACJA W TRAKCIE
Cel i plan projektu zakłada elementy:
- Organizacja 4.Rocznicy poświęcenia Krzyża Pamięci wraz z odsłonięciem tabliczek imiennych upamiętniających represjonowanych mieszkańców parafii i gminy Podbrzezie przez władze sowieckie wieku ubiegłego.
- Montaż ścianki granitowej z elementem dębowym przy Krzyżu Pamięci jako dodatkowe miejsce do mocowania tabliczek upamiętniających wraz z funkcją oparcia pod wieńce okolicznościowe
- Odnowa, renowacja grobów i pomników najstarszych pochówków na cmentarzach w Podbrzeziu opatrzonych tabliczką inskrypcyjną:
MOGIŁĘ PRADZIADA
OCAL
OD ZAPOMNIENIA
2022
W trakcie realizacji projektu, od lipca roku bieżącego, zostało już przedstawione wiele informacji opisowych i fotograficznych na stronie internetowej Fundacji Pochówek i Pamięć www.pochowekipamiec.pl oraz na Fb Fundacji –https://www.facebook.com/pochowekipamiec
Galeria zdjęć z renowacji pomników i pozostałych elementów składowych tegoż projektu zostanie przedstawiona szczegółowo po zakończeniu realizacji projektu.
W swym założenie projekt partnerski przewidział działania realizujące od lipca do końca grudnia roku 2022 na terenie cmentarza tzw. Starego. W trakcie realizacji innego projektu powstało niespodziewane zdarzenie pozwalające je ująć w plan działań tegoż projektu. Jako, że te dwa projekty dotyczą prac i działań wokół miejsc pochówku, cmentarzy.
Organizacja 4. Rocznicy poświęcenia Krzyża Pamięci i odsłonięcie tabliczek upamiętniających zaplanowana była na dzień 30 lipca.
Uroczystość patriotyczno-religijna przebiegła w nastroju doniosłym, przybyło wielu gości, wielu Potomków z Polski i Litwy, mieszkańców i parafian. Uroczyście odsłonięto tabliczki imienne umocowane na drzewie krzyża, złożono wieńce, kwiaty, znicze…Modlitwa podczas Mszy Świętej i na cmentarzu objęła ponad 250 imion osób represjonowanych: zesłańców, łagierników, więźniów politycznych, ofiar NKWD…
Wiele jest postów i artykułów zamieszczonych na wspomnianych wyżej nośnikach medialnych, lecz przypomnieniem tych chwil niech będzie post Pani Poseł Iwony Arent, biorącej udział w tej uroczystości:
Kolejnym elementem realizacji projektu to zaplanowana odnowa dziesięciu miejsc najstarszych pochówków na cmentarzu tzw. Starym w Podbrzeziu. Działania w tegorocznym projekcie miały dotyczyć tego właśnie cmentarza w Podbrzeziu, założonego wraz z powrotem katolickiej parafii i budową nowego kościoła, to 1906 rok. Na tym cmentarzu znajdują najstarsze, NIELICZNE pochówki, o czym świadczą napisy na tablicach to dwa z roku 1906,1907,1911, 1914, 1915, 1916, 1917, 1918…
Okazało się jednak, że cmentarz na obrzeżach Podbrzezia, który był uważany za ,,zamknięty’’ w latach 50-tych wieku ubiegłego, w chwili obecnej stał się miejscem, o którym można i należy śmiało powiedzieć, jednak to tutaj jest najstarszy katolicki pochówek na terenie samego Podbrzezia.
Mowa o cmentarzu szczątkowym, znikającym, na Anowil, na ulicy Sodu, zwanym Pietrowka, gdzie zachowały się pochówki z lat 1947, 1952, lecz w chwili obecnej nie będzie cmentarzem znikającym…
To tutaj wśród odrostów drzewnych, zapadnięta w ziemi była tablica kamienna, która okazała się artefaktem historycznym. Tablica ,,perełka’’ została już ustawiona na postumencie, zaopatrzona tabliczką inskrypcyjną. Została ustawiona w bliskiej odległości od miejsca , w którym ją dostrzeżono. Była i jest zwrócona w stronę zachodnią, inaczej niż istniejące krzyże na tym cmentarzyku.
A w którym miejscu cmentarza faktycznie pochowany był JAN SINKIEWICZ, zmarły w 1886r. bo o tym pochówku mowa?
Bóg jeden wie jakim cudem zachowała się właśnie ta tablica? Też nie nam dociekać. Tak musiało być.
Wracając jednak do cmentarza Starego w Podbrzeziu, do renowacji wypatrzono i zaplanowano następujące pomniki:
JUSTYN ZABOROWSKI – 1907
KRZYŻYK- dosłownie, który po odkopaniu ujawnił pochówek IGNACY ZAREMBO – 1915 i syn Jan
ANIELA Z DANISZEWSKICH WOŁEJSZOWA – 1918
ZOFIA JURGIELEWICZOWA – 1914 R.
DOMICELA BOGDANOWICZ – 1911
WOJNICZE WINCENTY I ANTONI, ZMARŁI 1917 I 1922
ANTONI I FRUZYNA SZAREJKO– OBOJE ZMARLI W 1911
PETRONELA LESZCZEWSKA – ZMARŁA W 1916
WINCENTY DOMBROWSKI , CÓRKA LEOKADIA, SYN ALEKSANDER- 1916, 1917, 1924
ANTONI PIETKIEWICZ– ZMARŁ 1915
Powyższy wybór pomników i przedstawione zdjęciem to etap planów i uzgodnień.
Prace, trzeba wspomnieć, w tym zakresie posuwają się bardzo wolno… z wieloma niepowodzeniami dotyczącymi fachowców z tej dziedziny. Bardzo nieprzewidywalnie zmieniają zdanie co daje efekt częściowego niepowodzenia…
Kolejnym, trzecim elementem wyznaczonym do realizacji było ustawienie ścianki bocznej obok Krzyża Pamięci. Z powodzeniem będzie spełniała swoje zadanie wynikające z założenia projektu partnerskiego.
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/rów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
